Ik ben mijn baan kwijt!

Door: Wim van Limpt 

Zoals ik in mijn vorige artikel aangaf staan onverwerkte gevoelens staan een succesvolle sollicitatie in de weg. Feit is ook dat hoe langer je in deze fase blijft vastzitten, hoe moeilijker het wordt om de volgende stap te zetten. Je wordt alleen maar lustelozer en onzekerder. Je gaat duikgedrag vertonen met zelfs een burn-out tot gevolg.

Uit eigen ervaring heb ik van dichtbij mogen meemaken hoe belangrijk rouwverwerking bij baanverlies is. Maandenlang was ik niet vooruit te branden, constant moe en intens verdrietig. Pas nadat ik weer structuur had aangebracht in mijn leven, gezond ging eten en ging sporten lukte het mij om langzaam maar zeker uit het dal te kruipen. Ik heb daar lang over gedaan vind ik zelf. Eén van de redenen daarvoor is dat ik voor mijn gevoel de juiste stappen en begeleiding zelf moest uitvinden. Ik weet nog dat ik wekenlang heb gezocht naar de juiste hulp en ondersteuning. Deels omdat ik mezelf kapot schaamde door waar ik was beland en hoe ik eraan toe was, maar zeker ook voor een groot deel omdat de juiste begeleiding voor mij simpelweg nog niet bestond.

Baanverlies: van ontkenning naar acceptatie
Het verliezen van je baan is een emotioneel proces en heeft een enorme impact op je leven. Het is een traumatische gebeurtenis. Werk is een van onze basiszekerheden. Het draagt bij aan: veiligheid, status, identiteit, zekerheid, zelfvertrouwen en heel simpel de basisbehoefte om erbij te horen. Al deze zekerheden lijken weg te vallen als je je baan verliest.

In mijn vorig artikel stond ik kort stil bij de eerste twee fases van rouwverwerking bij het verlies van je baan: ontkenning en boosheid. Het proces van rouwverwerking kent daarnaast nog 3 fases, te weten: marchanderen/onderhandelen, depressie & stress en tot slot de acceptatie.

In dit artikel zal ik kort ingaan op deze laatste 3 fases en hoe de basis gelegd kan worden om weer vol zelfvertrouwen en goede moed naar de toekomst te kijken.

Fase 3: Marchanderen/onderhandelen
In deze derde fase van het rouwproces, de fase van het marchanderen, kun je verstrikt raken in een labyrint van beweringen die allemaal beginnen met ‘als’ en ‘stel dat’. We willen dat het leven weer wordt zoals het was; we willen onze baan terug. We willen terug in de tijd: de signalen eerder herkennen, het baanverlies voorkomen. Wat als… Stel dat…

Marchanderen gaat vaak gepaard met schuldgevoelens. Door dat ge-‘als’ en ge-‘stel dat’ betrappen we onszelf met terugwerkende kracht op allerlei fouten en gaan we denken dat we het heel anders hadden kunnen c.q. moeten doen.

We kunnen zelfs marchanderen met de pijn. We willen alles doen om de pijn van het verlies maar niet te hoeven voelen.

Marchanderen kan tijdelijk verlichting geven van de pijn die centraal staat in het verdriet en nog belangrijker: het geeft onze geest de tijd die het nodig heeft om zich aan de nieuwe omstandigheid aan te passen.

Zodra het marchanderen zich gaat richten op het heden en de toekomst kun je proberen het verlies van je baan te verwerken door het ontslag aan te vechten of een financiële compensatie te vragen voor al die jaren van hard werken en loyaliteit.

De vasthoudendheid waarmee mensen zich hierin vastbijten wordt overigens vaak gedreven door boosheid. Je moet hier echt doorheen om weer vooruit te kunnen kijken.

Fase 4: Depressie, Stress
Je zit nu al even zonder werk zit en het lijkt er niet op dat je snel weer aan het werk bent. Als protesteren geen zin meer heeft en er te weinig compensatie is geboden, kan het voorkomen dat iemand in een depressie raakt. Het is belangrijk om te weten dat zo’n depressie geen teken is van een psychische aandoening. Het is de gepaste reactie op een groot verlies. Je bent verdrietig, onzeker en twijfelt, gaat te laat naar bed, staat te laat op en doet te weinig, omdat alles je heel veel moeite en energie kost. Als je al een manier vindt om door je dagelijkse bezigheden heen te komen, lijken ze allemaal even leeg en zinloos.

In tijd van rouw is een depressie een natuurlijke reactie. Ons zenuwstelsel wordt afgesloten om ons te beschermen en om ons de tijd te gunnen onszelf aan te passen aan iets waarvan we het gevoel hebben dat we het niet aankunnen. Als verdriet een proces van heling is dan is depressiviteit een van de vele noodzakelijke stappen langs die weg. Het kan helpen om de depressiviteit te zien als een gast die bij je op bezoek komt. Of je het nou leuk vindt of niet. Nodig hem uit en ga erbij zitten zonder naar een manier te zoeken om eraan te ontsnappen. Laat de droefheid en leegheid je helpen om je verdriet in zijn totaliteit te ondergaan en te onderzoeken. Als je jezelf toestaat om depressief te zijn zal hij vertrekken, zodra zijn werk in het rouwproces erop zit.

Depressiviteit is een reset-moment. Het zorgt ervoor dat we ons leven vanaf de grond weer kunnen opbouwen. Het maakt ruimte voor groei. Voor een diepere laag in onze ziel, die we normaal gesproken niet zouden onderzoeken. De weg voorwaarts is ingezet!

Fase 5: Acceptatie
Het laatste stadium van de rouwverwerking is de aanvaarding of acceptatie van het baanverlies. Aanvaarding wordt vaak verward met het idee dat je het uiteindelijk wel best vindt wat er gebeurd is. Dat is niet het geval! Met het stadium van aanvaarding of acceptatie wordt bedoeld: aanvaarden dat die nieuwe realiteit ook de permanente realiteit is. Acceptatie wil niet zeggen dat je het allemaal zo prettig vindt. Het wil zeggen dat je onderkent wat je verloren hebt en dat je leert leven met dat verlies. Er komt berusting, je emoties vliegen minder heen en weer en je pakt de draad weer op. Je begint weer te leven en van je leven te genieten. Pas dan is er ruimte voor nieuw perspectief, nieuwe actie en kun je actief op zoek naar een nieuwe baan.

Jobtransition
Mijn eigen ervaring of misschien wel het gebrek daaraan heeft mij gemotiveerd om samen met een aantal HR-professionals, coaches en bedrijfspsychologen een programma te ontwikkelen om mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik, of nog gaan meemaken, te kunnen helpen.

Het programma begeleidt aan de ene kant de werkgever, die wil voldoen aan zijn zorgplicht en helpt aan de andere kant de werknemer waarvan afscheid is genomen.

Het Job Transition Programma is een tien stappenplan waarin alle facetten van de zoektocht naar een nieuwe werkkring worden behandeld.

Het creëert daarbij niet alleen rust door inzicht in financiële situatie die is ontstaan na je baanverlies. Maar het programma helpt vooral om het baanverlies te verwerken en je met heel concrete tools te helpen bij het herijken van je werkelijke drijfveren, kwaliteiten en ambities. In tien stappen helpen we je op weg naar een nieuwe baan of zelfstandig ondernemerschap.

Wim van Limpt is partner en massa-outplacement specialist bij Volta Consultants en medeontwikkelaar van Jobtransition.

Heb je je baan verloren en wil je meer weten over ‘hoe nu verder?’ of staat je bedrijf aan de vooravond van een grote reorganisatie en wil je als HR-professional een gebalanceerd collectief programma met de juiste aandacht voor het individu, neem dan contact met ons op voor een vrijblijvende afspraak: office@jobtransition.nl