Teamcoaching én individuele coaching; een gecombineerde aanpak.

Tijdens een gesprek met de directie over een leiderschapsprogramma viel het me op: een joviale sfeer, rechtstreeks, vriendelijk en misschien wat uitbundig. Een felle reactie van een directielid op een opmerking van een collega leek de harmonie abrupt te verstoren en zorgde voor een korte stilte. De CEO draaide zich naar mij en verontschuldigde zich met de woorden: “Ons team is lekker direct, legt alles meteen op tafel”.

Na het overleg vroeg de CEO mij of ik bereid was de persoon van de scherpe opmerking te coachen. Ze had dit nog niet met betrokkene besproken. Ik vroeg haar of deze uitbarstingen wel eens in het team werden besproken. Toen ze aangaf dat ze het niet prettig vond om dit soort zaken in het team te bespreken, besprak ik met haar of teamcoaching hier wellicht beter op zijn plaats zou zijn dan individuele coaching. Uiteraard vroeg ze mij goed uit te leggen hoe ik naar deze twee vormen coaching keek.

Ik probeerde helderheid te bieden en (weer) te verwoorden wat het verschil is tussen individuele- en teamcoaching. Of: wanneer is de inzet van individuele dan wel teamcoaching wenselijk/aan de orde is.

Teamcoaching

Bij teamcoaching hebben we zeker interesse in de patronen rond het individu, maar we duiden deze bij voorkeur in de context van de teamdynamiek en de organisatie. Niet het individu, maar het team als geheel staat centraal. Gedrag wordt geduid als een reactie op de groepscontext en als een uiting van een rol waar men (even) in terechtkomt.

Relevante vragen zijn dan: wat gebeurt er nu en waarom gebeurt iets juist nu en op deze manier? Waar staat deze reactie voor en wat wil deze reactie adresseren? Wát in de context kan dit gedrag helpen begrijpen? Deze aanpak richt zich op het zichtbaar en bespreekbaar maken van niet helpende patronen in een team. Een reflectie die essentieel is om als team(!) te leren en effectief gedrag te ontwikkelen. De aandacht richt zich dan ook niet alleen op de directe deelnemers van een interactie maar (juist) ook op degene die binnen of buiten het team minder zichtbaar zijn.

Het gaat bij teamcoaching om het ontwikkelen van bewustzijn voor wat er in een team gebeurt, zodat iedereen verantwoordelijkheid neemt en kan nemen voor het groepsproces en het eigen aandeel hierin.

Individuele coaching: Zelfbewustzijn versterken

Bij individuele coaching richten we ons juist op het vergroten van het zelfinzicht: hoe ga ik als individu (werk-) relaties aan? Hoe beinvloedt ik gedrag op mij heen (waar ik weer last van heb). Hoe kan ik als individu mijn interactie met de omgeving anders aangaan of anders inrichten en hoe beïnvloed /communiceer ik op de meest effectieve wijze. We onderzoeken dan historie, triggers en patronen met als doel een coachee perspectief te geven op vraagstukken waardoor er ruimte ontstaat met ander gedrag te experimenteren.

Ook hier is het motto is: de beste interventie is de analyse. Inzicht krijgen in hoe je je als individu knel denkt naar niet helpend gedrag. Met de coach dus zoeken naar de verhalen, behoeften, angsten en motivatie achter het eigen gedrag. Dit om als individu een nieuw en helpend handelingsperspectief te ontwikkelen die de weg (vaak heel vlot) effent naar passender gedrag en keuzes.

Kiezen? Of juist combineren?

Tot slot: terug naar ons voorbeeld. In gesprek met de CEO bespraken we samen het voorval in het team en diepten haar vraag verder uit. Zij gaf aan patronen binnen de teamdynamiek te herkennen die aandacht behoeven en prioriteit zouden moeten krijgen. Veelal vraagt het kiezen om de teamdynamiek te adresseren en dus ook je eigen rol bespreekbaar te maken (en problematisch gedrag niet te ‘delegeren’ naar een ‘lastig’ individu) een zekere moed.

En ik merk dat ik steeds vaker teamcoaching adviseer omdat ik merk dat individueel gedrag steeds goed (mede) te verklaren is door wat er in het team en haar omgeving gebeurt. En dat het leren als team voor teameffectiviteit effectiever is dan als individu dan het gedrag van één of meer teamleden te problematiseren en daar het leren op focussen. Het voelt voor mij in toenemende mate incompleet om wat in een groep ontstaat alleen via het filter van één van de teamleden bekijken.

In een latere fase wijs ik op dan soms op de waarde die individuele coaching bij bepaalde vragen kan hebben en hoe parallelle individuele coaching (door een ander dan de teamcoach) een waardevolle aanvulling is op teamcoaching, juist om persoonlijke inzichten te vergroten.

Daarom suggereren wij bij Volta regelmatig een gecombineerde aanpak: we starten met teamcoaching om samen te analyseren, te leren en te ontwikkelen tot een effectiever team; in een latere sessie bespreken we de mogelijkheden die individuele coaching in aanvulling hierop kan beiden. Zo bouwen we aan leiderschap en veerkracht, op team- én individueel niveau – essentieel voor duurzame ontwikkeling binnen de organisatie.