Zelfreflectie: hoe houden leiders zichzelf scherp

Als leider ben je een groot deel van de tijd bezig met het aansturen, ontwikkelen en faciliteren van je medewerkers. Als het goed is investeer je veel in het sterker maken van de mensen onder (en misschien ook wel naast) je. Een krachtig instrument daarvoor is feedback. Feedback, zeker als het op het juiste moment en op de juiste manier wordt gegeven, geeft inzicht in en maakt je bewust van gedrag en de impact daarvan op je omgeving, en kan derhalve een trigger zijn voor gedragsverandering, zodanig dat het de effectiviteit van de ontvanger ten goede komt.

Wat leiders, en niet alleen leiders, moeilijk vinden, is in de spiegel kijken, oftewel zelfreflectie plegen. Zichzelf vragen stellen en daar, door kritisch naar zichzelf te kijken, antwoord op proberen te vinden. Het vinden van die antwoorden wordt gemakkelijker met feedback, mits eerlijk en bruikbaar. Echter, feedback krijg je vaak niet vanzelf, daar moet je om vragen. En de mogelijkheden daartoe worden schaarser naarmate je ‘opklimt’ binnen de organisatie. De uitdrukking ‘het is eenzaam aan de top’, heeft hier betrekking op.

Dan zit er dus weinig anders op dan kritisch naar jezelf te (blijven) kijken, en te proberen om zelfreflectie tot kunst te verheffen. Vanzelfsprekend, zeggen de meesten dan, blijf je kritisch naar jezelf kijken, en vraag je je bij de dingen die je doet af of het heeft geleid tot de gewenste uitkomst, en of je het wellicht anders of beter had kunnen doen! Maar mensen, ik heb nieuws, want het is niet zo vanzelfsprekend als u wellicht denkt. Want als niemand in je omgeving je écht aanspreekt op je gedrag, als je (bijna) nooit negatieve feedback krijgt en iedereen  tevreden lijkt over je functioneren, waarom zou je jezelf dan onderwerpen aan een zelfonderzoek? Kost tijd, is confronterend en levert niks op, denk je……

Toch is regelmatig achterover zitten en reflecteren op hoe je de dingen doet en wat je zou kunnen doen om effectiever te zijn een uitstekende methode om er tijdig achter te komen dat zaken niet gaan zoals ze gaan en te kunnen bijsturen voordat het écht te laat is. Want, hoe getalenteerd en succesvol je ook bent, je maakt fouten, de wereld om je heen verandert en gedrag dat lange tijd werkte, kan ineens ineffectief blijken.

De vragen hieronder zou iedere leider zichzelf regelmatig moeten stellen, om zijn eigen functioneren tegen het licht te houden, te verbeteren, en fouten te voorkomen:

Visie & strategie; kennen mijn mensen de visie en belangrijkste prioriteiten om deze visie te bereiken, en zijn ze in staat deze uit te spreken?

Time management; hoe ga ik met mijn tijd om? matchen de tijd die ik en mijn mensen besteden met mijn belangrijkste prioriteiten en die van de business?

Feedback; geef ik mijn mensen regelmatig, directe en bruikbare feedback, en geven mijn mensen mij eerlijke, zowel positieve als negatieve feedback?

Opvolging; heb ik mijn opvolgers al in beeld, en ben ik ze al aan het voorbereiden op hun mogelijke toekomstige rol? Delegeer ik voldoende en effectief? Sta ik beslissingen in de weg?

Evaluatie & ‘alignment’; is de wijze waarop we onze business runnen afgestemd op de veranderende business omgeving? Wat zou ik moeten veranderen?

Leiden onder druk; welke omstandigheden of activiteiten creëren stress bij mij? Hoe gedraag ik me onder druk, welke signalen zend ik uit en dragen deze bij aan of ondermijnen ze juist het succes van de business?

Dicht bij jezelf blijven; is mijn leiderschap authentiek, laat ik mijn ware ik zien? Ben ik assertief genoeg, of te voorzichtig? Ben ik te politiek correct?

Kortom, een must voor leiders die zich willen blijven ontwikkelen! probeer, ervaar en zeg het voort!

Bron: Robert S. Kaplan; ‘What to ask the person in the mirror?”, HBR